Posted on

Matcha als alternatief voor koffie: het caffeïnevraagstuk

matcha vs koffieIedere matchadrinker heeft zijn of haar eigen reden om deze drank te drinken. Eén daarvan is als (gezondere) vervanger van koffie.

Wat is matcha?
Matcha is een Japanse groene thee. In tegenstelling tot andere theesoorten wordt matcha gemalen en bereid door de poeder op te lossen, niet door te laten trekken, in heet water. Matcha wordt wereldwijd steeds meer gezien als een gezonde vervanger van koffie i.v.m. haar relatief hoge cafeïnegehalte. Dit wordt veroorzaakt doordat je niet alleen het aftreksel van het blad drinkt (zoals gebruikelijk bij thee) maar het volledige, in water opgeloste, blad. Maar matcha is meer dan alleen groene thee in poedervorm.

Ten eerste is het gemaakt van speciale theecultivars. Sommige kunnen worden gebruikt voor het maken van andere groene theeën, maar ze zijn allemaal gekozen vanwege hun hoge kwaliteit en specifieke kenmerken zoals kleur of smaak. Deze theestruiken worden de laatste weken voor de oogst overdekt zodat de bladeren en de knoppen zich in de schaduw ontwikkelen. Dit heeft o.a. als resultaat dat er zich meer cafeïne en aminozuren ontwikkelen. Maar er is meer.

Matcha wordt gemaakt van jonge knoppen en blaadjes, die zijn ontdaan van de steel en nerven. Het resultaat hiervan wordt tencha genoemd. De echte matcha wordt altijd gemaakt van gemalen tencha. Sommige groene theepoeders uit andere landen hebben een geweldige smaak, maar hebben mogelijk niet dezelfde samenstelling omdat ze niet alleen van verschillende cultivars zijn gemaakt, maar ook van verschillende grondsoorten komen. En/of ze zijn gemaakt met behulp van verschillende kweek-, oogst- en productietechnieken, die allemaal van invloed kunnen zijn op het uiteindelijke cafeïnegehalte.

Cafeïne in koffie
Koffie kan, net als thee, gemaakt worden van verschillende cultivars. Ze hebben ook verschillende cafeïnegehaltes en verschillende smaken. Vervolgens bepaalt de manier waarop je koffie zet ook de sterkte.

Een kopje koffie kan tussen de 20-30 en meer dan 1500 mg cafeïne per kopje bevatten. Ja, 1555 mg cafeïne per kopje van 30 ml is de hoeveelheid die wordt aangetroffen in de sterkste koffie ter wereld. Zulke hoge niveaus van cafeïne worden correct bestempeld als gevaarlijk en zijn verre van wat je kunt verwachten in een gewone kop koffie.

Studies suggereren dat een veilige dosis cafeïne 400 mg per dag is. Al het andere kan tot ernstige problemen leiden, vooral als het in één keer wordt ingenomen. Gewone koffiesoorten bevatten altijd veel minder cafeïne dan de hierboven genoemde koffie.

Verwacht bijvoorbeeld ongeveer 60-70 mg cafeïne per espresso-shot, gewoonlijk meer dan 140 mg, maar minder dan 250 mg per 30 ml gezette speciale koffie. De exacte hoeveelheid cafeïne kan echter aanzienlijk variëren van type tot type. Sommige soorten koffiebonen bevatten van nature minder cafeïne.

Cafeïne in matcha
Wat voor koffie geldt geldt ook voor thee. Sommige soorten thee bevatten van nature minder of meer cafeïne. Enkele van de factoren die ervoor kunnen zorgen dat matcha meer cafeïne bevat dan andere theeën zijn het schaduwproces en de manier waarop je het bereidt. Schaduw verhoogt het cafeïne- en het aminozuurgehalte in theebladeren. Vervolgens bevatten de jonge theeblaadjes en -knoppen die worden gebruikt voor het maken van matcha meer cafeïne. Steeltjes en aderen worden verwijderd van de theebladeren waardoor alleen het zuivere blad overblijft met het hoogste gehalte aan zowel voedingsstoffen als cafeïne.

Bij het zetten van een kopje ‘gewone’ losse thee spelen ook de watertemperatuur, de hoeveelheid bladeren en de trektijd een belangrijke rol. Cafeïne wordt het best vrijgegeven in kokend water. In het geval van groene thee komt dit de smaak niet ten goede. Maar matcha hoeft niet te worden getrokken, je drinkt het hele blad met al haar cafeïne.

Hoeveel cafeïne zit er in matcha? 1 gram matcha-poeder bevat ongeveer 30 mg cafeïne. Voor een gemiddelde maat matchakom (chawan) gebruik je ongeveer 1 gram maar er gaat veel meer in dan in een espressokopje. Als je meer poeder gebruikt krijg je meer cafeïne. Daarom kan een kom matcha dus sterker zijn dan een espresso. Maar hetzelfde geldt voor een zelfgemaakte koffie. Hoe meer bonen je gebruikt, hoe sterker je koffie wordt.

Maar er zit nog een addertje onder het gras. Laten we zeggen dat we een kopje koffie en een kopje matcha drinken met dezelfde hoeveelheid cafeïne. Hierboven schreven we over het hogere aminozuurgehalte in thee die zich in de schaduw heeft ontwikkeld. Het belangrijkste aminozuur in thee is L-theanine. L-theanine is verantwoordelijk voor het kalmerende effect. Een kom matcha bevat dus niet alleen cafeïne, maar ook L-theanine. Je zult van matcha dus geen plotselinge energiepiek voelen zoals bij koffie, maar eerder een verfrissend energiek gevoel gedurende enkele uren.

Dat is de reden waarom, zelfs als het gehalte aan espresso en matcha-cafeïne hetzelfde is, het effect heel verschillend kan zijn. De eerste kan de kriebels veroorzaken en geeft je direct een energieboost. De tweede zorgt voor meer aanhoudende energie en minder slaperigheid als het cafeïne-effect verdwijnt.

Proberen? Maak een keuze uit ons assortiment: https://www.biologischethee.nl/product-category/biologische_matcha/